Sistem Performansı Artırma (Windows 7'ye Özel)

Microsoft'un en yeni işletim sistemi Windows 7'yi daha verimli kullanmak için uygulayabileceğiniz farklı yöntemler

Öncelikle bilgisayarlarına Windows 7 kurup kurmamak konusunda kararsız olanları cesarete davet etmek istiyorum. Bilgisayarınıza bunun için bir şans tanımalısınız.
Bu yazıda; Windows 7 kullanmaya başlayan ama umdukları perfomans yakalayamayanların kullanabileceği basit birkaç perfomans artırma yöntemini listeleyeceğiz. Bu metodları kullanarak Windows 7 kullanımını daha keyifli ve hızlı bir hale getirebilirsiniz.
Performans artırma önerilerine gelmeden önce; eğer hala sisteminizin Windows 7'yi kaldırıp kaldırmayacağından emin değilseniz Windows 7 Uyumluluk Merkezi'ne bir uğramanız veya Windows 7 Yükseltme Danışmanı'nı indirerek sisteminizi Windows 7 öncesi test etmeniz de faydalı olacaktır.
Sürücüler Tamam mı?
Windows 7'yi bilgisayarınıza kurduktan sonra ilk olarak tüm sürücülerin doğru şekilde yüklenip yüklenmediğinden emin olmanız gerekiyor.
Windows 7 kurulduğu sistemin sürücü ihtiyaçlarını kendisi anlamak konusunda çok iyi fakat tabii ki mükemmel değil. Özellikle anakart sürücüleriniz tam olarak yüklenemediyse ciddi perfomans sorunları yaşayabilirsiniz. Bu aşamada Windows 7'nin uygun sürücüleri tarayıp kurabilmesi için internete bağlı olup olmadığınızı kontrol edin.
Eğer sürücü kurulumunda sorun yaşıyorsanız eksik durumdaki sürücüleri el ile yüklemeyi deneyebilirsiniz. Tam olarak hangi sürücüleri yüklemeniz gerektiğini anlayamıyorsanız DriverMax adındaki ücretsiz ve kullanışlı programdan faydalanın. DriverMax size bilgisayarınızın bileşenleri hakkında fikir verecek ve hangi sürücüleri yüklemeniz gerektiği konusunda yardımcı olacaktır.
DriverMax yardımına rağmen Windows 7 sürücüsü bulamadınız mı? Bu durumda yapmanız gereken şey; Windows Vista için hangi sürücü kullanılıyorsa onu bilgisayarınıza indirip kurmak olmalı. Windows Vista için kullanılan sürücülerin bir çoğu Windows 7 ile de uyumlu.
Yüklediğiniz Windows Vista sürücüsünün çalışmaması durumunda sürücü dosyası üzerinde (Genellikle uzantısı EXE'dir) sağ tık yaparak "Troubleshoot Compatibility" seçeneğini belirleyin. Windows 7'nin "Troubleshoot Compatibility" özelliği Windows 7 ile çalışmayan dosyaları önceki Windows sürümleri ile uyumlu modda çalıştırma işlevi görür. "Troubleshoot Compatibility" ekranında size önerilen modu (Windows Vista veya Windows XP) seçip "Next" butonuyla ilerledikten sonra eski sürüm Windows işletim sistemleri için geliştirilmiş sürücü dosyasını Windows 7 içinde de çalıştırabileceksiniz.

Windows.old'un Silinmesi ve Sanal Bellek Uygulaması

Eğer sıfır bir bilgisayar satın almadıysanız ve Windows 7'yi önceki Windows sürümlerinden birinin güncellemesi olarak kullanmaya devam edecekseniz bilgisayarınızda "Windows.old" isminde oldukça büyük boyutta bir klasörün oluştuğunu fark edeceksiniz. Sizin de tahmin edeceğinzi gibi bu klasörde önceki Windows sürümünden kalan dosyalar bulunmakta. Hatta önceki Windows'a ait sistem dosyaları bile Windows.old klasöründe bulunarak gereksiz bir şekilde belleğinizde yer kaplar.
C:\Windows.old yolunda bulunan klasörün içinden kullanmaya devam edeceğiniz dosyaları tutmaya devam edip hiç kullanmayacağınız diğer gereksiz dosyaları silin. Bu işlem sisteminize boş alan kazandıracaktır.
Bunun yanında programların Windows içindeki "Sanal Bellek" üzerinden çalışmasını sağlayarak bilgisayarınızın RAM'ini daha verimli kullanabilirsiniz.
Bu işlemi gerçekleştirmek için Denetim Masası'na (Control Panel) gidin ve sırasıyla:
"Denetim Masası/ Sistem ve Güvenlik /Sistem /Gelişmiş Sistem Ayarları /Sistem Özellikleri/ Gelişmiş/ Performans Seçenekleri/ Gelişmiş/ Değiştir/ Sanal Bellek" yolunu takip edin.

En üstte bulunan "Tüm sürücülerde disk belleği dosyası boyutunu otomatik olarak yönet" kutucuğundaki işareti kaldırdıktan sonra C haricindeki diğer sürücüyü belirleyerek sistemi yönetmek için kullanılacak belleğin alt ve üst limitlerini ilgili kutuya yazın. Alt limit olarak en az 2MB girmelisiniz, üst limit olarak istenilen değer yazılabiliyor olsa da RAM kapasitenizin 2 katını aşmayan bir değer sistem performansı için en iyi sonucu verecektir.
Sanal Bellek uygulamasının çalışma mantığıyla ilgili ayrıntılı bilgiyi aşağıdaki ipucundan edinebilirsiniz.
* Microsoft'un Sanal Bellek Tanımı:
Bilgisayarınızda bir programı çalıştırmak veya işlemi gerçekleştirmek için yeterli rasgele erişim belleği (RAM) yoksa, Windows onun yerine sanal belleği kullanır. Bilgisayarınızda ne kadar RAM olduğunu Denetim Masası, Sistem, Yüklü bellek (Ram) alanında görebilirsiniz.
Sanal bellek, bilgisayarınızın RAM'ini sabit diskinizdeki geçici alanla birleştirir. RAM azaldığında, sanal bellek, RAM'deki verileri disk belleği dosyası adı verilen bir alana taşır. Verilerin disk belleği dosyasına taşınması ve gerektiğinde buradan alınması, bilgisayarınıza ilgili işi tamamlamak için gereken miktarda RAM sağlar.

Bilgisayarınızdaki RAM ne kadar fazla olursa, programlarınız da genellikle o kadar hızlı çalışır. RAM azlığından dolayı bilgisayarınız yavaşlıyorsa, oluşan açığı karşılamak için sanal belleği arttırmanız gerekebilir. Ancak bilgisayarınız RAM'deki verileri, sabit diskteki verileri okuduğundan çok daha hızlı okuyabilir, bu nedenle RAM eklemek en iyi çözümdür.
Sanal bellek ve hata iletileri
Sanal belleğin azaldığını belirten hata iletileri alırsanız, bilgisayarınızdaki programları çalıştırabilmek için daha fazla RAM eklemeniz veya disk belleği dosyanızın boyutunu arttırmanız gerekebilir. Windows bunu genellikle otomatik olarak yönetir, ancak varsayılan boyut sizin gereksinimlerinizi karşılamıyorsa sanal belleğin boyutunu elle değiştirebilirsiniz.
Kayıt Defterinde Yapılabilecek Değişiklikler
Bu kısımda menülerin ekranda görüntülenme süresi vb. değişiklikler yaparak performans artışı sağlamaya çalışacağız.
Windows arama kutusuna:

regedit

yazın. Karşınıza çıkan kayıt defteri düzenleyicisi çok gerekmedikçe üzerinde değişiklik yapılmaması gereken bir Windows bileşenidir.
Değişiklik yapabilmek için sırasıyla izlemeniz gereken yol:
HKEY_CURRENT_USER/ Control Panel/ Desktop

Bu başlıklar üzerinde çift tıklayarak liste halinde sağda görüntülediğiniz dizinde MenuShowDelay sekmesi üzerinde çift tıklayın. açılan Dize Düzenleme penceresindeki Değer Verisi, Windows tarafından vasrayılan belirlendiği şekliyle 400 olarak karşınıza çıkacak. Bu değer; sizin fareye tıklanamanız ile pencerenin ekranda görünmesi arasında geçen sürenin milisaniye biriminden değerini ifade eder. 400'den aşağıda bir rakam olarak vereceğiniz değer ile bu süreyi kullanımınıza zarar vermeyecek şekilde değiştirebilirsiniz. Unutmayın bu kısımda yapacağınız değişiklikler bilgisayarınızı yeniden başlatııktan sonra geçerli olacaktır.
Şimdi sol çerçevede kalan menüde dolaşmaya devam edelim. Burada az önce kullandığımız Desktop sekmesinin birkaç sıra altında Mouse sekmesi bulunuyor. Mouse üzerinde çift tıkladıktan sonra sağda açılan listeden MouseHoverTime'ı seçerek yine karşınıza çıkan 400 rakamını azaltarak; farenin bir bağlantı üzerine geldiğinde onu algılama süresini kısaltabilir ve böylece fareyi daha verimli kullanabilirsiniz.

En İyi Performans İçin Ayarlama
Öncelikle bu adımda gitmeniz gereken yolu sırasıyla yazalım:
Denetim Masası/Sistem ve Güvenlik/Sistem/Gelişmiş Sistem Ayarları/Sistem Özellikleri/Gelişmiş/Performans Seçenekleri

Bu yoldan ulaşacağınız listede dört adet seçenek bulunuyor. Bunlar içinden en üstte bulunan "Bilgisayarım için en iyi olanı Windows seçsin" varsayılan Windows ayarıdır. Eğer bunu üçüncü seçenek olan "En iyi performans için ayarla" ile değiştirirseniz görüntü kalitesini bir miktar Windows XP'ye benzemesi handikapıyla birlikte Windows 7'yi daha verimli kullanabilirsiniz. Tabi bu seçeneği belirlemenin Windows 7'nin grafik zenginliği içindeki kullanımının keyifli yönlerini yok edeceği de bir gerçek.
Windows Performans Artırma Klasiği: Başlangıç Ayarları
Bilgisayarınızda siz farkına bile varmadan arka planda çalışan programlar sisteminizin performansını olumsuz etkileyen bir diğer faktördür. Bu olumsuzluğun sadece Windows 7'nin değil diğer tüm işletim sistemlerinin performansını olumsuz etkilediği bilinen bir gerçektir.
Özellikle sistemin açılışı esnasında çalışmaya başlayan gereksiz programları engelleyerek sistem performansına katkı sağlayabilirsiniz. Bunun için "Başlangıç" üzerindeki "Programları ve dosyaları ara" çubuğuna:

msconfig

yazın. Karşınıza çıkacak Sistem Yapılandırması penceresi üzerinde Başlatma sekmesine tıkladığınızda bilgisayarınızın açılışında çalışan uygulamaların listesini göreceksiniz.

Bu programların bazıları açılışta çalışmaya başladığı gibi siz bilgisayar kullanırken de çalışmaya devam ederek sistem performansını düşürür (Açılış sonrası istem dışı çalışan uygulamaların nasıl önleneceğini bir sonraki sayfada inceleyeceğiz.) Bunların içinden sistem açılışında çalışması şart olmayanları belirleyerek bunları deaktif konuma getirebilirsiniz.(*)
Örneğin; bilgisayarınızda eğer iTunes yüklü ise açılışta QuickTime ile birlikte sistem performansını düşüren bir etki yaratabilir. iTunes vb. açılışa sorgusuz bir şekilde yerleşen programları başlangıç ayarlarından kaldırmalısınız. Gereksiz programları açılıştan kaldırdıktan sonra bilgisayarınızı yeniden başlatmanız gerekebilir.
(*) İpucu: "Sistem Yapılandırması/ Başlatma" sekmesinden hangi programları kaldıracağınıza karar verirken "Üretici" isimini de dikkate alabilirsiniz.
Gereksiz Hizmetleri Kapatın
Standart bir Windows kurulumunda gelen hizmet sağlayıcıların bazıları sistemimizde yer kaplamasına rağmen neredeyse hiç kullanılmazlar. Hizmetler sekmesinde bulunan uygulamalardan kullanmadıklarınızı kapatarak performans artışına katkıda bulunabilirsiniz.
"Hizmetler" sekmesini açmak için "Programları ve dosyaları ara" çubuğuna

services.msc

yazıp enter tuşuna basın. Liste halinde karşınıza gelen hizmetler üzerinde; tek tıklama yaparak o hizmetin ne işe yaradığını, çift tıklayarak hizmete ait özellikleri ve sağ tık ile hizmet almayı durdurma seçeneklerini görüntüleyebilirsiniz.

"Hizmetler" sekmesinde ayarlama yapmanın "Başlatma" kısmında açılışta çalışması şart olmayan uygulamaları seçip kaldırma işleminden daha zor, karışık ve riskli olduğu bir gerçek. Bu aşamada Charles Spark tarafından geliştirilmiş olan blackviper.com yardımınıza yetişecektir. blackviper.com sürekli güncellenen ve Windows işletim sistemleri üzerinde yapılabilecek değişiklikleri anlatan çok faydalı bir web sitesidir. Bu web sitesinden Windows 7'nin "Hizmetler" sekmesinde bulunan uygulamalardan hangilerinin kapatılabileceği, hangilerinin mutlaka çalışması gerektiği ve uygulamalar üzerinde yapılabilecek ayarlamalarla ilgili detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
İpuçları:
Hizmetler sekmesi altındaki uygulama üzerinde çift tıkladığınızda uygulamayı tamamen kapatmayı tercih edebileceğiniz gibi "El ile" seçeneğini belirleyerek uygulamanın sadece sizin istediğiniz zamanlarda çalışmasını da sağlayabilirsiniz.
Bir önceki sayfadan hatırlayacağınız "Sistem Yapılandırması" altında bulunan "Hizmetler" sekmesinde, Windows hizmetlerinin kişiselleştirilebilir kısa bir listesi bulunmaktadır.

Geçici Dosyaları Silme Ve Program Kaldırma
Sadece Windows 7 için değil tüm diğer işletim sistemlerinde de yüksek performans sağlamak için dikkatli olunması gereken bir diğer nokta ise: C:/Windows/Temp (Geçici Klasörler) klasörünün temiz tutulmasıdır. Bu kısımdaki gereksiz dosyaları manuel olarak veya CCleaner gibi programlar aracılığı ile düzenli olarak temizlemelisiniz.
Bunun yanında peformans artırmak isteyenlerim bir programı kaldıracakları zaman; Windows'a ait "Program Ekle Kaldır" opsiyonunu veya kaldırılmak istenen programın kendi kaldırıcısını (Uninstaller) kullanmak yerine, kaldırma işlemlerini gerçekleştirmek için özel geliştirilmiş programları kullanmaları daha faydalı olacaktır. Bu işlem için Revo Uninstaller programı biçilmiş kaftandır. Ücretsiz Revo Uninstaller, bir programı sadece programlar listesinden değil programın etki ettiği tüm kayıt defteri parçalarından da silerek geride iz kalmamasını sağlar.
Windows 7 performansını artırmak için kullanabileceğiniz yöntemlerden bazılarını sıralamaya çalıştım. Yazıda anlatmaya çalıştığım yöntemler, özellikle düşük konfigürasyonlu bilgisayara sahip kullanıcılar için seçilmiştir. Umarım bu yöntemleri uygulayarak Windows 7 keyfine kaldığınız yerden devam edebilirsiniz.